Wereldwijde stabiele munten zouden de marktdeelnemers een kostenefficiënt middel kunnen bieden om hun kapitaal weer in evenwicht te brengen op de wereldmarkten.
In het afgelopen jaar hebben drie grote financiële toezichthoudende instanties hun bezorgdheid geuit over de bedreigingen voor de financiële stabiliteit die zouden worden veroorzaakt door stablecoins. In de rapporten van de Bank for International Settlements, de Federal Reserve van de Verenigde Staten en onlangs nog van de Financial Stability Board wordt de nadruk gelegd op talrijke risico’s onder het mom van „financiële stabiliteit“, waarbij het potentieel voor een grotere efficiëntie van het betalingsverkeer wordt erkend. De zorg gaat uit naar wereldwijde stabiele munten, die door de FSB worden gedefinieerd als „een potentieel bereik en een potentiële toepassing in meerdere jurisdicties en het potentieel om een substantieel volume te bereiken“. Het FSB-rapport bevatte een verklarende woordenlijst van definities voor sleuteltermen, hoewel er geen enkele werd gegeven voor „financiële stabiliteit“.
De betekenis van financiële stabiliteit
De eenvoudigste manier om financiële stabiliteit op te vatten is als een afwezigheid van instabiliteit. De wereldwijde financiële crisis van 2007-2008, oftewel GFC, markeerde het toppunt van moderne financiële instabiliteit. Als reactie op deze crisis hebben de leiders van de G20 in 2009 de Raad voor financiële stabiliteit opgericht. De FSB, die door de BIB wordt gehost en gefinancierd, houdt toezicht op het mondiale financiële systeem en coördineert het werk van de binnenlandse financiële autoriteiten en andere mondiale organen. Het doel van de FSB is om „in het belang van de mondiale financiële stabiliteit de zwakke plekken in de financiële systemen aan te pakken“. Het voorkomen van een andere GFC-achtige gebeurtenis is vermoedelijk het hoofddoel van dit orgaan.
Maar wat heeft de wereldwijde financiële crisis in 2008 veroorzaakt? Hoe kan een andere gebeurtenis worden voorkomen? De uitstorting van academische verklaringen na de crisis had typisch een gemeenschappelijk thema: hebzucht, moreel falen en het nemen van buitensporige risico’s binnen de financiële dienstensector. Eenmaal gepopulariseerd en algemeen aanvaard, leidde dit verhaal tot een gecoördineerde wereldwijde beleidsreactie op de GFC: het identificeren en beteugelen van „financiële systeemrisico’s“.
Dit risico is op vele manieren gedefinieerd. In 2011 haalde de Canadese toprechtbank een definitie aan die door de in Toronto gevestigde rechtsgeleerde Michael Trebilcock werd gegeven:
„Risico’s die aanleiding geven tot een ‚domino-effect‘ waarbij het risico van het in gebreke blijven van een marktdeelnemer het vermogen van anderen om hun wettelijke verplichtingen na te komen beïnvloedt, waardoor een keten van negatieve economische gevolgen ontstaat die een heel financieel systeem doordringt.“
Een breed geciteerde Amerikaanse rechtsgeleerde heeft het risico als volgt gedefinieerd:
„Het potentieel voor aanzienlijke volatiliteit in activaprijzen, bedrijfsliquiditeit, faillissementen en efficiëntieverliezen als gevolg van economische schokken.“
Deze beschrijvingen geven een levendig beeld van de negatieve effecten van het financiële systeemrisico, maar ze hebben een gemeenschappelijke fout: de reden voor dergelijke „risico’s“ of „economische schokken“ wordt volledig ongeadresseerd gelaten. Deze behandeling gaat er over het algemeen niet van uit dat de sterke neerwaartse bewegingen van de activaprijzen, op zich, de echte economische schokken van systeemrelevantie zijn. Deze schokken manifesteren zich in de vorm van margestortingen. Het hierboven genoemde „domino-effect“ wordt veroorzaakt door het afbouwen van hefboomposities, of het onvermogen om dit op een ordelijke manier te doen. Uiteindelijk is het systeemrisico het risico van plotselinge en scherpe koersdalingen van breed aangehouden activa. Tijdens de GFC waren deze activa subprime effecten met een hypotheek als onderpand, andere producten met een AAA-rating en residentieel vastgoed.
Waardoor is de prijs van deze activa tijdens de GFC zo sterk gedaald?
Het antwoord ligt binnen de prijsvorming. Dit is het proces waarbij interacties tussen kopers en verkopers een marktprijs opleveren. Het gaat erom te „ontdekken“ waar vraag en aanbod voor een bepaald activum op een bepaald moment samenkomen. De GFC kan het best worden uitgelegd als de onvermijdelijke uitkomst van een langdurige uitsplitsing van de prijsvorming in de markten voor woninghypotheken. Op de vraag hoe zijn bedrijf had kunnen profiteren van de crash, legde hedge fund manager John Paulson aan het Amerikaanse Congres uit dat hij en zijn medewerkers zeer bezorgd waren over zwakke kredietacceptatiestandaarden. De subprime effecten waren volgens hun analyse waardeloos, maar ontvingen toch AAA-ratings.
Ondanks het feit dat ze het best geplaatst waren om een kredietanalyse uit te voeren, hadden de hypotheekverstrekkers sterke financiële stimulansen om een oogje dicht te knijpen. Ondanks het feit dat zij de sterkste financiële prikkels hadden om kredietanalyses uit te voeren, waren subprime-beleggers onmogelijk in staat om dit te doen. Het prijsvormingsmechanisme in deze markt werd volledig geremd door een blind en wijdverbreid vertrouwen in AAA-ratings. Naarmate de vraag naar hoogrenderende subprime-effecten sterk toenam als gevolg van de kredietwaardigheid van residentiële kredietnemers, werd een pijnlijke „herontdekking“ van de prijzen van deze activa onvermijdelijk.
Het tegengif tegen het financiële systeemrisico is het vergemakkelijken en in stand houden van gezonde prijsvormingsmechanismen op de markten voor wijdverbreide activa. Dit doel wordt bevorderd door de aanwezigheid van gesofisticeerde marktdeelnemers: degenen die niet afhankelijk zijn van ratingbureaus om kapitaal toe te wijzen. Deze entiteiten spelen een buitenmaatse rol in het koersvormingsmechanisme, maar hun taak is niet eenvoudig. Zij hebben een kostenefficiënt middel nodig om hun kapitaal snel te verschuiven en opnieuw in evenwicht te brengen op de wereldmarkten. Dit is waar stabiele munten in het spel zijn.
De echte betekenis van stablecoins
Elk van de drie toezichtsorganen beschreef stablecoins als een poging om de hoge volatiliteit van andere crypto-assets, zoals Bitcoin (BTC), aan te pakken. Maar deze karakterisering is misleidend. Stabiele munten werden ontworpen om inefficiënties binnen het traditionele geld en bankieren aan te pakken door zeer mobiele crypto-activa te voorzien van de essentiële economische eigenschappen van fiatgeld. Hun oorsprong heeft weinig te maken met de volatiliteit van Bitcoin. In plaats van te concurreren met Bitcoin, helpen globale stablecoins om de toegang tot dit nieuwe, digitale, schaarse activum te vergemakkelijken. Als het traditionele geld en het bankieren niet zo langzaam, duur en exclusief zou zijn, zouden stablecoins niet bestaan.
Wereldwijde stablecoins mogen dan wel op weg zijn om een veelgebruikt goed te worden, maar hun kenmerken zijn niet systeembedreigend. Deze producten, die worden aangehouden voor hun nut bij transacties in plaats van als belegging, hebben vrijwel niets gemeen met de complexe subprime-effecten die bij het GFC betrokken zijn. Zij worden niet op zinvolle wijze gewaardeerd of afgeschreven van de waarde van de fiatvaluta (of het goud) waarmee zij zijn gekocht en waaraan zij door de emittent zijn gekoppeld. Zij vertegenwoordigen letterlijk een vordering op activa, met inbegrip van geld in een bank. Door deze volstrekte eenvoud is de prijsvondst voor wereldwijde stabiele munten buitengewoon robuust.
Primaire markten bestaan uit geverifieerde klanten, die kunnen worden uitgegeven of die bij de emittent kunnen inwisselen tegen het gekoppelde tarief. Op secundaire markten worden de prijzen strikt bepaald door vraag en aanbod, maar hangen ze nauw samen met de gekoppelde rente als gevolg van de arbitrageactiviteit van de deelnemers aan de primaire markt. Als de prijzen in een bepaalde richting afwijken, kunnen deze geverifieerde entiteiten snel winst maken door het verschil tussen de primaire en de secundaire markten te benutten. Er zijn weinig producten binnen het bredere financiële ecosysteem waarvoor het neoklassieke ideaal van marktevenwicht beter wordt gerealiseerd.
De zaak is eenvoudig. In tegenstelling tot veel financiële tussenpersonen zijn globale stabiele muntemittenten niet afhankelijk van het maken van risicovolle weddenschappen om winst te genereren. Zij verdienen veeleer een vergoeding door eenvoudigweg hun respectieve penningen te beheren, terwijl zij de overeenkomstige reserves die zij van de primaire marktdeelnemers ontvangen, aanhouden en er profijt van trekken. Stabielemunterijen houden zich alleen bezig met het veiligstellen van deze ontvangen activa.
Hoe globale stablecoins de financiële stabiliteit bevorderen
We moeten voorzichtig zijn met het omarmen van de grote efficiëntiewinsten die de wereldwijde stabiele munten bieden, zo luidt het verhaal, om redenen die verband houden met de financiële stabiliteit. De BIS, de Federal Reserve en de FSB melden elk een groot aantal risico’s onder deze noemer, maar hun analyse is meestal eenzijdig: Er wordt geen rekening gehouden met het potentieel van deze producten om de financiële stabiliteit te verbeteren. Binnenlandse beleidsmakers moeten dit potentieel in overweging nemen. Global stablecoins bieden geavanceerde marktpartijen kostenefficiënte middelen om hun kapitaal snel te verschuiven en opnieuw in evenwicht te brengen op de wereldwijde markten. Deze verminderde wrijving bevordert actieve marktparticipatie en gezondere prijsvormingsmechanismen, die de beste verdediging vormen tegen het financiële systeemrisico.
Onder het begrip financiële stabiliteit van deze toezichthoudende instanties vallen ook de winstgevendheid en de solvabiliteit van de van oudsher bestaande financiële instellingen. Zij vrezen dat een wijdverbreide invoering van wereldwijde stabiele munten „de winstgevendheid van banken verder kan verminderen, waardoor banken mogelijk meer risico’s gaan nemen“. Maar wat de binnenlandse beleidsmakers moeten erkennen is dat de gevestigde financiële instellingen niet synoniem zijn met het bredere financiële systeem.
De stabiliteit van de bankwinsten kan niet synoniem zijn met mondiale financiële stabiliteit. Voor vele miljoenen mensen over de hele wereld zijn cryptoassets een welkome aanvulling op het wereldwijde financiële systeem. Ongeacht de zorgen van deze toezichthoudende instanties is het potentieel van wereldwijde stabiele munten en andere cryptoactiva om de financiële stabiliteit – en de mobiliteit – op individueel en gezinsniveau te verbeteren, van aanzienlijk maatschappelijk belang. Binnenlandse beleidsmakers mogen dit niet over het hoofd zien.